افت تحصیلی در دوره راهنمایی

[ و او را از ایمان پرسیدند ، فرمود : ] ایمان بر چهار پایه استوار است ، بر شکیبایى ، و یقین و داد و جهاد . و شکیبایى را چهار شاخه است : آرزومند بودن ، و ترسیدن ، و پارسایى و چشم امید داشتن . پس آن که مشتاق بهشت بود ، شهوتها را از دل زدود ، و آن که از دوزخ ترسید ، از آنچه حرام است دورى گزید ، و آن که ناخواهان دنیا بود ، مصیبتها بر وى آسان نمود ، و آن که مرگ را چشم داشت ، در کارهاى نیک پاى پیش گذاشت . و یقین بر چهار شعبه است : بر بینایى زیرکانه ، و دریافت عالمانه و پند گرفتن از گذشت زمان و رفتن به روش پیشینیان . پس آن که زیرکانه دید حکمت بر وى آشکار گردید ، و آن را که حکمت آشکار گردید عبرت آموخت ، و آن که عبرت آموخت چنان است که با پیشینیان زندگى را در نوردید . و عدل بر چهار شعبه است : بر فهمى ژرف نگرنده ، و دانشى پى به حقیقت برنده ، و نیکو داورى فرمودن ، و در بردبارى استوار بودن . پس آن که فهمید به ژرفاى دانش رسید و آنکه به ژرفاى دانش رسید از آبشخور شریعت سیراب گردید ، و آن که بردبار بود ، تقصیر نکرد و میان مردم با نیکنامى زندگى نمود . و جهاد بر چهار شعبه است : به کار نیک وادار نمودن ، و از کار زشت منع فرمودن . و پایدارى در پیکار با دشمنان ، و دشمنى با فاسقان . پس آن که به کار نیک واداشت ، پشت مؤمنان را استوار داشت ، و آن که از کار زشت منع فرمود بینى منافقان را به خاک سود ، و آن که در پیکار با دشمنان پایدار بود ، حقى را که بر گردن دارد ادا نمود ، و آن که با فاسقان دشمن بود و براى خدا به خشم آید ، خدا به خاطر او خشم آورد و روز رستاخیز وى را خشنود نماید . و کفر بر چهار ستون پایدار است : پى وهم رفتن و خصومت کردن و از راه حق به دیگر سو گردیدن و دشمنى ورزیدن . پس آن که پى وهم گرفت به حق بازنگشت ، و آن که از نادانى فراوان ، خصومت ورزید ، از دیدن حق کور گشت ، و آن که از راه حق به دیگر سو شد ، نیکویى را زشت و زشتى را نیکویى دید و مست گمراهى گردید ، و آن که دشمنى ورزید راهها برایش دشوار شد و کارش سخت و برون شو کار ناپایدار . و شک بر چهار شعبه است : در گفتار جدال نمودن و ترسیدن و دو دل بودن ، و تسلیم حادثه‏هاى روزگار گردیدن . پس آن که جدال را عادت خود کرد ، خویش را از تاریکى شبهت برون نیاورد ، و آن که از هر چیز که پیش رویش آمد ترسید ، پیوسته واپس خزید ، و آن که دو دل بود پى شیطان او را بسود ، و آن که به تباهى دنیا و آخرت گردن نهاد هر دو جهانش را به باد داد . [ و پس از این سخن گفتارى بود که از بیم درازى و برون شدن از روش کارى که در این کتاب مقصود است نیاوردیم . ] [نهج البلاغه]

صالح5

افت تحصیلی در دوره راهنمایی

مدتها است که این سوال مطرح است که چرا ما در زمینه آموزش دانش آموزان بخصوص در دوره ی راهنمائی موفقیت چندانی نداریم ؟ بررسی های انجام شده در این مورد بسیار است . مهمترین آنها عبارتند ار: 1- فقر مالی 2- نبود یکی از والدین به هر دلیلی 3- فقر فرهنگی و دوزبان بودن دانش آموزان 4- شرایط سنی این دوره ی زندگی فراگیران 5- بیسوادی یا کم سوادی والدین 6- بی انگیزه شدن دانش آموزان و......

که هر کدام جای تامل دارد . نقش معلم در اغلب موارد کم رنگ است . ولی در مورد بی انگیزه شدن و یا حتی داشتن انگیزه بسیارموثر است .متاسفانه مشاهده شده که بعضی از دانش آموزان که آمار آنها کم نیزنمی باشد علاقه شان را به یاد گیری به هر دلیلی از دست داده اند یا حتی دچارشکست تحصیلی یا بعضا ترک تحصیل شده اند . سوال این است که چگونه می توان با این دانش آموزان ارتباط بر قرار کرد ودرآنها ایجاد انگیزه نمود ؟
الف- خود ما ( معلمین ) باید عوامل موثر بر انگیزش را بشناسیم یعنی درک ماهیت انگیزش . انگیزش را رغبت، تمایل یا نیروی محرک برای انجام کارمی توان تعریف کردوعوامل درونی و بیرونی هر دو در تعیین ماهیت انگیزش و نحو? افزایش آن نقش مهمی دارند و باعث ایجاد – نیروی محرکی برای انجام کارها میگردد. اهداف و انتظارات فرد برای کسب موفقیت یا شکست و احساسات مثبت و منفی ما را در درک تاثیر خودباوری های آموخته شده بر اهداف انتظارات احساسات انگیزش وعملکرد آن یاری می کنند.همچنین دریافت حمایت اجتماعی وعاطفی ازسوی افراد مؤثر بر انگیزه یاد گیری بسیار تأثیر گذار است .
ب- درک انگیزش و نحو? افزایش آن چگونه است ؟. به چه وسیله ای می توان دانش آموزان را با انگیزه وشاداب نمود ؟ راه های پیشنهادی زیر ارائه می شود :
1– معلم می تواند محیطی سرشار از توجه دلسوزانه و اشتیاق برانگیزبه وجود آورد تا - دانش آموزرا نسبت به مؤثروارزشمند بودنش مطمئن سازد وفرصتهایی برای برقراری ارتباط فراهم کندتا نقش ها ، الگوها را شناسایی کند ودر جو بالنده ای از توجه و حمایت متقابل روابط اطمینان بخشی بر قرار کند .
2- مرحله بعدی اینکه به دانش آموزاجازه داده شود تا دست به انتخاب شخصی بزنند مقتضیات ومیزان تکالیف را با ظرفیت هایش هماهنگ سازد. کمک برای درک ارزش دانش آموز به خودش،و درک فرایند یادگیری و فعالیت های یاد گیری ویژه .
انگیزش ذاتی دانش آموزان به یادگیری می تواند در محیطی امن ، اعتمادبخش و حمایتگرانه پرورش یابد .
3 - سومین مرحله از نحو? افزایش انگیزش در دانش آموزان تمرکز معلم بر شیوه هایی است
که در آن دانش آموز،هم مسئولیت فردی خود را دریاد گیری بپذیرد و هم به طور فعالانه ، در تجارب یاد گیری درگیر شود . معلم به عنوان برانگیزاننده ، در بر دارنده رشد فزاینده احساس مثبت دانش آموز نسبت به خود و ایجاد انگیزه یاد گیری به عنوان یک عامل مهم ، خلاقانه و هماوردجویانه است ،زیرا یاد گیری ، امری فعال و هدفمند است و شما برای این کار ، نیازبه راهبرد هایی دارید که با تشویق فعالانه، رفتارو افکار هدفمندانه دانش آموزان را به کار گیرد.
ج- کمک به دانش آموزان برای درک خود و ارزش گذاشتن به خویش .معلم می تواند به دانش- آموزان خود کمک کند تا علی رغم تجارب منفی گذشته و به رغم شیوه های منفی آموخته شده در باره خود و توانایی هایشان ، دریابند که چگونه تفکرشان بر احساسات و انگیزش آنها اثر- می گذارد؛ و به این ترتیب ، فرصتی به آنها می دهید تا با یادگیری بهتر ، شاهد رشد انگیزش ذاتی آنان باشید . با بررسی علایق دانش آموزان و مرتبط ساختن یادگیری با اهداف و علایق شخصی آنها ، یاد گیری برای دانش آموز ارزشمند تلقی می شود .
د-خلق فضایی درکلاس که برای دانش آموزان ایجادانگیزه کند. این راهبردشامل مواردذیل است:
1- یافتن راه هایی که دانش آموزان مسئولیت بیشتری برای یادگیری احساس کنند وبابرخورداری از حق انتخاب و کنترل نیاز به خود مختاری خود را ارضا نمایند .
2- کمک به دانش آموزان ازطریق الگوپذیری وآموزش مهارتها و راهبردهای خود ارزشی ،به منظور پذیرش خطر تحصیلی .
3- درک خود و هدایت افکار خویش به سمتی که در سای? آن بتوانید این ویژگی ها را با ایجاد فضای مثبت یادگیری مرتبط سازید .
در تحلیل نهایی ، مهم ترین اجزای سازنده برای با انگیزه ساختن دانش آموزان متضمن رشد هر یادگیرنده و رشد شخصی است . دانشس آموزانتان این ویژگی ها را احساس می کنند و به آنها – پاسخ می دهند ودرفرایند تدریش ، تخصص شما را با تخصص خود ترکیب می سازند . هنگامی که احساس راحتی و امنیت خاطر داشته باشند و صادقانه مورد احترام و توجه باشند و زمانی که به دیدن قابلیت های یادگیری خود تشویق شوند،حتی می توان با دشوارترین دانش آموزان ارتباط بر قرار کرد تا او یک بار دیگر انگیزهً یاد گرفتن را تجربه کند .

برداشت شده ازکتاب پرورش انگیزه در دانش آموزان
نویسنده : باربارا مک کومبز – جیمزپاپ